همزمان یک جدول زمانی توسط باراک اوباما، رئیسجمهوری آمریکا ایجادشده تا کاهش تعداد نیروهای ایالات متحده مستقر در افغانستان در سال 2011 میلادی شروع شود. این در حالی است که تلاشها برای آشتی و سازش با طالبان هم ادامه دارد. با این وجود، منابعی که بهصورت مستقیم در حال انجام مذاکرات پشت صحنه با طالبان هستند به آسیا تایمز گفتهاند که نسبت به صلح با طالبان شک و تردید دارند و این به دلیل آن است که شبه نظامیان به پیروزی خود در افغانستان پی بردهاند و آماده نیستند در تقاضاهای خود انعطافپذیری نشان دهند. آنها فقط به دنبال خروج سربازان خارجی از افغانستان هستند و از این خواسته کوتاه نمیآیند. در این میان مذاکرهکنندگان بهشدت نگران سایه سنگین القاعده بر این مذاکرات هستند و به همین دلیل خیلی نسبت به این مذاکرات خوشبینی نشان نمیدهند.
در کنفرانس لندن، حامد کرزی، رئیسجمهوری افغانستان از برنامهای که تحت حمایت انگلیس و ایالات متحده برای جذب عناصر طالبان در حکومت قرار دارد، پرده برداشت. همچنین وی از سرمایهگذاران بینالمللی درخواست کرد تا برای طالبان مشاغل و مشوقها را فراهم سازند و شبه نظامیان به روند اصلی جریان سیاسی افغانستان بازگردند. میزان این سرمایه یک میلیارد دلارآمریکا اعلام شده است. برای رسیدن به این هدف، انتخابات پارلمانی در افغانستان از ماه می2010 میلادی به سپتامبر موکول شده است، اگر چه ظاهرا این موضوع به دلیل آن است که کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان اعلام کرد که به سرمایههای بیشتری نیاز دارد.
کرزی همچنین خواستار حذف اسامی طالبان از لیست سیاه سازمان ملل شد که باعث ایجاد محدودیتهای مسافرتی و بلوکهکردن سرمایه های شبهنظامیان شده است. وی گفت: نیروهای طالبان باید با خوشامدگویی به کشور خود بازگردند، سلاحهایشان را زمین بگذارند و زندگی خود را به عنوان شهروندان عادی افغانستان از سر بگیرند و از امتیازات و حقوق و ضمانتهایی که قانون اساسی افغانستان ارائه میکند، بهرهمند شوند.
رئیس جمهوری افغانستان همچنین تصریح کرد که متحدان غربی او از برنامههایش برای آشتی و سازش با طالبان کاملا حمایت میکنند، مشروط بر اینکه آنها اعضای کلیدی و مهم این جنبش نباشند، با القاعده اتحاد برقرار نکنند و از خشونت و درگیری دست بکشند. دیوید میلیبند، وزیر امور خارجه انگلیس این هفته در مصاحبه با رسانههای خبری گفت: ارتباط داشتن با القاعده خط قرمز محسوب می شود.
القاعده، حلقه مفقوده
خلاصه گزارشی که ماه دسامبر توسط ژنرال مایکل فلین، مقام ارشد اطلاعاتی آمریکا در افغانستان تهیه شد، این نتیجه را عنوان میکند که خشونت های طالبان در افغانستان به میزان زیادی مؤثر و تأثیرگذار است. در اظهارات بازداشتشدگان طالبان در این گزارش 23 صفحهای آمده است که گروه طالبان، القاعده را به عنوان یک مانع در نظر میگیرد. با این وجود، این گزارش میافزاید، گروه القاعده تسهیلات، آموزش و بودجه طالبان را تأمین میکند و پیشبینی میشود که مشاهده موفقیت شبهنظامیان، نیروهای خارجی را به سوی افغانستان میکشاند. یک مجاهد عرب سابق که در افغانستان جنگیده است و ادعا می کند که با رهبران ارشد القاعده از جمله اسامه بن لادن ارتباط مستقیم دارد، به آسیا تایمز گفت، رابطه میان القاعده و طالبان بسیار عمیق است.
وی تصریح کرد که در پی افشای گزارش ژنرال استنلی مک کریستال، فرمانده ارشد آمریکا در افغانستان در سال گذشته مبنی بر اینکه دهها هزار نفر از سربازان اضافی ایالات متحده به این کشور اعزام خواهند شد، بنلادن با ملاعمر، رهبر گروه طالبان در ولایت هلمند ماه اکتبر دیدار کرد. ظاهرا برای نخستین بار بود که آنها پس از گذشت مدت طولانی با یکدیگر دیدار می کردند.
براساس اظهارات این جنگجوی عرب، این دیدار، نقطه عطفی در روابط میان طالبان و القاعده محسوب میشود و رهبران این گروهها در مورد برقراری روابط نزدیکتر و هماهنگی بهتر در جنگ علیه ائتلاف غرب در افغانستان به توافق رسیدند. علاوه بر این، آنها توافق کردند که هر گونه دعوت بهمنظور انجام مذاکره، حیله و ترفندی برای به دام انداختن گروه طالبان است.در حالی که ظاهرا اختلافاتی در مورد مسئله انجام حملات در پاکستان وجود داشت، رهبران طالبان و القاعده درباره کاربرد استراتژی مشترک در سطحی وسیع توافق کردند تا شکست کامل نیروهای خارجی در افغانستان محقق شود. این جنگجوی عرب ادعا می کند، ملاعمر از اینکه بن لادن در سفری پر خطر از کوههای هندوکش به جنوب غرب افغانستان آمده، شدیدا تحتتأثیر قرار گرفته است.
آمادگی برای مذاکرات
ارتش پاکستان در خط مقدم تلاشها برای انجام مذاکرات با طالبان قرار دارد و پیشاور پایتخت استان سرحد شمال غرب، کویته پایتخت استان بلوچستان و اسلام آباد پایتخت ملی آن کشور، به عنوان محل انجام گفتوگوها تعیین شده است.
سپس مرحله بعدی مذاکره میتواند در امارات متحده عربی انجام شود؛ در حالی که سفیر پیشین امارات تلاش میکند تا زمینه ملاقات نمایندگان طالبان را با مقامات آمریکا، انگلیس و عربستان سعودی فراهم کند.
انتظار میرود جنبش اخوانالمسلمین هم در آوردن طرفها به سر میز مذاکره نقش داشته باشد. این طرفها شامل افراد مختلفی هستند؛ اینها شامل عربهایی هستند که در افغانستان علیه اتحاد جماهیر شوروی سابق در دهه 1980میلادی جنگیدند. یکی از آنها فردی عراقی به نام محمود السامرائی و با اسم مستعار ابوالجودح است که قبلا از طرف اداره تحقیقات فدرال آمریکا (اف.بی.آی) به دلیل حمایت از خشونتها در عراق و افغانستان تحت تعقیب بود.
وی در حال حاضر در پاکستان زندگی میکند و در تلاش است تا بعضی از فرماندهان طالبان را به مذاکره با مقامات سعودی وادار کند.با این وجود، یک دیپلمات ارشد عرب که به طور مستقیم در بعضی از مذاکرات پشت صحنه با طالبان نقش دارد به آسیا تایمز گفت: یکی از مشکلات گفتوگوها این است که هیچ طرفی موضع اولیه خود را تغییر نداد بهصورتی که گروه طالبان خواستار خروج بی قید و شرط تمام سربازان خارجی از افغانستان است، در حالیکه رهبران کشورهای غربی از طالبان میخواهند تا فورا تمام خشونتها و ناآرامیها را متوقف کند.
این دیپلمات همچنین اظهار داشت، با توجه به اینکه دمکراتهای ایالات متحده اخیرا شاهد شکست مهمی در انتخابات سنا بودند، وی بر این باور است که اوباما نمیتواند پیشرفتهای طالبان را کاهش دهد. در حالی که انتخابات میان دورهای آمریکا در ماه نوامبر برگزار میشود، حزب دمکرات نمیتواند تاوان دردسرهای بیشتری را در افغانستان بپردازد. از این حوادث میتوان به حمله انتحاری به پایگاه جاسوسی آمریکا در سال 2009 میلادی و حملات اخیر در قلب کابل، پایتخت افغانستان اشاره کرد.
ابتکار مذاکره با طالبان اگرطبق خواست آمریکا برای خرید زمان باشد یا اگر با این هدف صورت نگیرد، با زهم میتواند به موضوع دردسرساز دیگری تبدیل شود.همانطور که این جنگجوی عرب ادعا میکند، اگر روابط میان طالبان و القاعده هماکنون عمیقتر از آن است که به طور کلی گزارش شده بود، هر گونه فرصت و شانس در مورد صلح با فرماندهان ارشد طالبان از بین میرود. نخست آنکه، باتوجه به وفاداری تازه به دست آمده آنها با ملاعمر و القاعده، شبهنظامیان مایل به تغییر نیستند و دوم اینکه اگر بعضی از افراد طالبان احتمالا به دنبال مصالحه باشند، از قرار معلوم از هرگونه برقراری ارتباط با القاعده منع میشوند.
افراد رده پایین طالبان را میتوان به خوبی از این جنبش کنار کشید اما شک و تردیدهایی وجود دارد مبنی بر اینکه تعداد قابلتوجهی از آنها، این گروه را ترک کنند و ریاست طالبان هم نتواند این مقاومت را کنترل کند.تلاشهای آشتیجویانه سابق هم نقش اندکی برای تأثیرگذاری بر رهبری طالبان داشته است.در داخل گروه طالبان، ملاعمر نقشی اساسی ایفا میکند. هرگونه سرپیچی از او که نیروهای طالبان امیرمؤمنین خطابش میکنند، به معنای رانده شدن از سوی مقامات طالبان است و آن شخص فورا طرفداران خود را از دست میدهد.برای نمونه میتوان به عبدالسلام راکتی، فرمانده پیشین طالبان اشاره کرد که در ولایت زابل در جنوب افغانستان قدرتمند بود. چند سال پیش، او موضع خود را تغییر داد و هماکنون عضوی از پارلمان افغانستان است.
مقام وی فورا با جوانانی که کمتر شناخته شده بودند تعویض شد و این جایگاه و رتبه به فرماندهان جوان حمایت و پشتیبانی بخشید. همین موضوع در حال حاضر هم اتفاق میافتد. اگر فرماندهای از ملا عمر سرپیچی کند باید از منطقهاش خارج شود و به کابل برود.اقدام برای انجام مذاکرات با طالبان آغاز شده است و میتوان انتظار داشت که تلاشها در این جهت در پی نشست لندن افزایش یابد.در بافتی گستردهتر، القاعده میگوید که در ماههای آینده بر عربستان سعودی متمرکز خواهد شد و ریاض را تحت فشار شدید میگذارد تا آن کشور از حمایت از جنگ علیه تروریسم به رهبری آمریکا دست بردارد.
در این میان، گروه تحریک طالبان پاکستان (طالبان پاکستانی)که پس از انجام عملیات نظامی در مناطق قبیلهنشین و زیرستان بار دیگر در اورکزای سازمان یافتهاند، دوباره با ارتش آن کشور وارد جنگ می شوند تا رهبری سیاسی را تحت فشار بگذارند که در تلاشهای آشتیجویانه میان واشنگتن و طالبان افغانستان دخالت نکند و نقشی نداشته باشد.
آسیا تایمز